Kształcenie jest obowiązkowe dla uczniów w wieku od 5 do 15 lat. Obejmuje 7-letnią edukację na poziomie podstawowym (przedszkole i szkoła podstawowa) i 3-letnią szkołę średnią i stopnia (gymnasio). Pod koniec szkoły średniej i stopnia (koniec kształcenia obowiązkowego) uczniowie muszą zdecydować, czy kontynuować naukę w nieobowiązkowej 3-letniej szkole średniej II stopnia (lykeio), dokonując wyboru między lykeio ogólnokształcącym, zawodowym lub innego typu (np. artystycznym, muzycznym, sportowym itp.). Po ukończeniu i klasy lykeio uczniowie podejmują decyzję, czy będą kontynuować naukę w jednym ze wspomnianych wyżej typów lykeio, czy też chcą skupić się na specjalizacji zawodowej w szkole zawodowej działającej pod auspicjami Ministerstwa Edukacji Narodowej i Spraw Religijnych (YPEPTh) lub innych ministerstw. Dlatego kluczowa w zakresie decyzji edukacyjnych i zawodowych uczniów jest zarówno III klasa gymnasio, jak i I klasa lykeio.

PODSTAWY PRAWNE I CELE KRAJOWE

Podstawowe ramy prawne i formalne etapy poradnictwa zawodowego określają ustawy z lat 1976 i 1985 oraz najnowsza ustawa nr 2525 z 1997 r. Zgodnie z tą ostatnią celem poradnictwa zawodowego jest „zapewnianie odpowiedniego wsparcia naukowego i udogodnień umożliwiających danej osobie samodoskonalenie i podniesienie świadomości własnej tożsamości poprzez rozwój i pogłębianie wybranych aspektów osobowości, a jednocześnie przygotowanie się na skuteczne stawienie czoła światu zewnętrznemu, mając na uwadze wyższy cel – zdolność do odczuwania satysfakcji i pełni w życiu codziennym dzięki realizowaniu własnych wyborów”.

PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE

1. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Spraw Religijnych (Dyrekcja ds. Poradnictwa Zawodowego i Działań Edukacyjnych – SEPED)

2. Instytut Edukacyjny (sektor poradnictwa zawodowego)

3. Sekretariat Naczelny ds. Nauczania przez Całe Życie

4. Organizacja Szkoleń i Kształcenia Zawodowego (OEEK)

5. Ministerstwo Zatrudnienia (w odniesieniu do poradnictwa zawodowego osób dorosłych i ludzi młodych w wieku 16 lat i starszych, którzy nie są objęci systemem kształcenia)

Główne struktury organizacyjne to:

1. Krajowe Centrum Poradnictwa Zawodowego (EKEP), którego głównym zadaniem jest udzielanie wsparcia naukowego i technicznego Ministerstwu Edukacji Narodowej i Spraw Religijnych oraz Ministerstwu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przy planowaniu i wprowadzaniu w życie narodowej polityki w zakresie poradnictwa zawodowego. EKEP ma też pełnić przewodnią rolę w certyfikacji struktur i zasobów ludzkich zajmujących się poradnictwem.

2. Krajowe Obserwatorium Przejścia (zajmuje się absolwentami szkół średnich i stopnia i podstawowym kształceniem zawodowym na rynku pracy), działa pod auspicjami Instytutu Edukacyjnego, monitoruje stopień integracji absolwentów szkół średnich na rynku pracy oraz zakres uczestnictwa uczniów w obowiązkowym i nieobowiązkowym kształceniu na poziomie szkół średnich w celu identyfikacji przyczyn i problemów związanych z przerywaniem nauki w szkole.

3. Urzędy rozwoju zawodowego i kariery (GEAS) działają w ramach Instytucji Kształcenia Zawodowego (IEK) Organizacji Szkoleń i Kształcenia Zawodowego (OEEK).

4. Ośrodki poradnictwa i ośrodki promocji zatrudnienia (KPA, podlegające Ministerstwu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych); w ostatnich trzech latach z myślą o młodych ludziach w wieku 16 lat i starszych uruchomiono Program aktywnego poradnictwa.

5. Obserwatorium Badań Zawodowych i Technologii Informacyjnych jest jednym z dwóch podmiotów zależnych Greckiej Organizacji Zatrudnienia Siły Roboczej (OAED). Jego głównym celem jest prowadzenie badań i studiów nad rynkiem pracy oraz dostarczanie gotowych rozwiązań w dziedzinie komputeryzacji i obserwacji statystycznych działań, podejmowanych przez OAED i jej podmioty zależne.

6. Krajowy System Łączący Edukację Zawodową i Szkolenia z Zatrudnieniem (ESSEEKA) obejmuje 5 pomocniczych podsystemów edukacji zawodowej oraz szkoleń i pełni funkcję koordynatora całego środowiska instytucjonalnego.

Ponadto nowy program operacyjny YPEPTh „Edukacja i nauczanie przez całe życie” (który wyznacza narodowe cele edukacji i szkoleń na lata 2007-2013) – dotyczy to zwłaszcza drugiego celu strategicznego tego programu – przez połączone działania dąży do stworzenia i pogłębienia pozytywnego klimatu współpracy i współudziału osób bezpośrednio zaangażowanych w procedury edukacyjne (uczniowie, studenci), rynek pracy i świat przedsiębiorczości. Bardziej szczegółowe działania podejmowane dla osiągnięcia tego celu to:

• instytucjonalny, organizacyjny i operacyjny rozwój biur współpracy;

• doskonalenie praktyk w obrębie programów nauczania na różnych poziomach i stopniach kształcenia;

• promowanie przedsiębiorczości młodzieży w celu rozwijania zaradności i zaznajomienia z kwestiami badań naukowych, technologii i innowacji;

• ponowne zaplanowanie i rozwijanie poradnictwa zawodowego na wszystkich stopniach i poziomach kształcenia w celu poprawienia jego jakości i skuteczności. Utworzenie jednostek zarządzania i struktur poradnictwa zawodowego w regionalnych dyrekcjach szkół podstawowych i średnich przy wsparciu ze strony istniejących i nowych struktur.

Utworzenie uczniowskich raportów i CV oraz promocja poradnictwa indywidualnego. Reforma programu nauczania poradnictwa zawodowego, tworzenie odpowiednich materiałów edukacyjnych oraz promowanie akademickiego i zawodowego kształcenia kadry oświatowej z możliwością zdobycia specjalistycznego tytułu magistra.

PORADNICTWO ZAWODOWE W PROGRAMIE NAUCZANIA

W programie nauczania poradnictwo zawodowe funkcjonuje w minimalnym zakresie:

• w III klasie gymnasio (godzina tygodniowo przez cały rok szkolny);
  
• w i klasie lykeio ogólnokształcącego (godzina tygodniowo w drugim trymestrze roku szkolnego);
  
• w i klasie lykeio zawodowego (2 godziny tygodniowo przez cały rok szkolny w ramach kursu technologii i usług).
  

W celu wprowadzania poradnictwa zawodowego do nauczania, pod kontrolą Instytutu Edukacyjnego powstał materiał edukacyjny dla III klasy gymnasio i I klasy lykeio, 9adresowany do uczniów tych klas i do nauczającej w nich kadry oświatowej.

Miejsce praktyk w strukturze programu nauczania

Praktyki w obowiązkowych szkołach średnich pojawiły się częściowo w formie programów pilotażowych (np. Leonardo). Praktyki w nieobowiązkowych szkołach średnich wiążą się ze specjalizacjami w lykeio zawodowych (np. pielęgniarki pomocnicze), gdzie są one elementem oficjalnego programu nauczania i odbywają się w odpowiednich miejscach pracy (np. szpitalach). w szkołach zawodowych działających pod auspicjami Ministerstwa Pracy OAED wprowadza praktyki w formie staży. Zgodnie z decyzją Ministra Edukacji Narodowej i Spraw Religijnych uczniowie, którzy ukończyli naukę w prywatnych i publicznych IEK, mogą wziąć udział w dobrowolnych sześciomiesięcznych praktykach.

INNE RODZAJE DZIAŁAŃ I USŁUG PORADNICZYCH

Usługi poradnictwa w szkołach

a. Usługi włączane do aktywności szkolnych, takie jak:

• Wprowadzenie poradnictwa zawodowego do nauczania (opisane powyżej).

• Wprowadzenie poradnictwa zawodowego do przedmiotów nauczanych w gymnasio i lykeio ogólnokształcącym.

b. Dodatkowe usługi pozalekcyjne, takie jak:

b.1 Działania skierowane do konkretnych grup

• Programy szkolenia zawodowego realizowane w ramach zajęć pozalekcyjnych.

• Dni kariery – mają przygotować uczniów do przejścia między różnymi poziomami kształcenia i/lub z systemu edukacji do szkoleń lub na rynek pracy.

• Biblioteki – księgozbiór poświęcony poradnictwu zawodowemu.

• Wizyty w miejscach pracy i nauki organizowane dla uczniów klas objętych poradnictwem zawodowym.

• Wizyty przedstawicieli różnych zawodów w szkołach organizowane dla uczniów klas objętych poradnictwem zawodowym.

b.2 Struktury poradnictwa zawodowego

• Założenie i prowadzenie 570 biur poradnictwa zawodowego (GRASEP) w wybranych szkołach średnich ogólnokształcących i technikach. Biura poradnictwa zawodowego wspierają wprowadzanie poradnictwa zawodowego w gymnasio i lykeio, zajmują się też poradnictwem indywidualnym i zbiorowym całej społeczności szkolnej.

• Założenie i prowadzenie 132 biur współpracy rynku pracy z poradnictwem zawodowym (GRASY) w wybranych lykeio zawodowych. Placówki te poza poradnictwem zawodowym skupiają działalność na związkach między systemem edukacji a rynkiem pracy, prowadząc badania lokalnego rynku zatrudnienia (nawiązywanie kontaktów z miejscowymi przedsiębiorstwami i inne działania).

c. Usługi poza szkołą

• 81 ośrodków doradztwa i poradnictwa zawodowego (KESYP). Biura KESYP zajmują się doradztwem i udzielaniem informacji w sprawach związanych z karierą zawodową. Swoją działalność kierują do młodych ludzi poniżej 25 roku życia, objętych i nieobjętych systemem kształcenia, ich rodziców i opiekunów, kadry oświatowej w szkołach oraz, w szerszym sensie, społeczności lokalnych (ze szczególnym naciskiem na zagrożone grupy społecznie).

• Udoskonalenie centralnej administracji służb YPEPTh związanych z powołaniem Dyrekcji ds. Poradnictwa Zawodowego i Działań Innowacyjnych (Ustawa nr 2986/2002, art. 8).

• Stworzenie i prowadzenie Krajowego Centrum Poradnictwa Zawodowego (EKEP; opisane powyżej).

Usługi poradnictwa poza szkołą

a. w Ministerstwie Pracy

a.1. Ośrodki promocji zatrudnienia OAED (KPA)

a.2. Ośrodki poradnictwa zawodowego z następującymi strukturami organizacyjnymi:

• ośrodki poradnictwa zawodowego i informacji (KEP);

• biura poradnictwa zawodowego (na szczeblu regionalnym);

• służby zatrudnienia oraz ośrodki promocji zatrudnienia (na szczeblu lokalnym).

Służby poradnictwa zawodowego OAED mają pomagać obywatelom w podejmowaniu właściwych decyzji zawodowych przez następujące działania:

• indywidualne poradnictwo zawodowe – skupiają się głównie na młodych ludziach w wieku 14-18 lat, którzy chcą, aby wskazać im właściwy kierunek, i którzy zwracają się do tych placówek z własnej inicjatywy;

• aktywne poradnictwo zawodowe – kolejny sposób OAED na prowadzenie poradnictwa zawodowego dla młodzieży, zwłaszcza osób kończących naukę po dziewięciu latach kształcenia obowiązkowego. Aktywne poradnictwo zawodowe to nowy progresywny program kierowany raz w roku do młodych ludzi w wieku 15-18 lat, który ma ich krótko informować o grupach zawodowych, tak by mogli ocenić swoje szanse i wybrać zawód, mając świadomość wad i zalet tych decyzji.

b. w innych organizacjach państwowych w szerszym sensie i w sektorze prywatnym

• Placówki samorządowe (np. biura promocji przedsiębiorczości kobiet itp.).

• Organizacje pozarządowe – kierują działalność do konkretnych grup obywateli, w ramach organizacji sektora publicznego niepodlegających Ministerstwu Edukacji i Ministerstwu Pracy (np. programy terapeutyczne dla narkomanów, chorych psychicznie, ofiar przemocy itp.).


KWALIFIKACJE DORADCÓW

W szkołach

Pracownicy struktur poradnictwa zawodowego (KESYP, biura poradnictwa zawodowego itp.) to nauczyciele szkół średnich, którzy oprócz podstawowych kwalifikacji, umożliwiających im zatrudnienie w szkole, mogą legitymować się jednym z poniższych osiągnięć:

• tytuł magisterski lub doktorski z poradnictwa zawodowego;

• roczne szkolenie na poziomie magisterskim z poradnictwa zawodowego;

• trwający 1000 godzin kurs doszkalający z poradnictwa zawodowego, prowadzony pod nadzorem YPEPTh;

• trwający 520 godzin kurs doszkalający z poradnictwa zawodowego prowadzony pod nadzorem YPEPTh;

• 5-miesięczny kurs doszkalający z poradnictwa zawodowego.

W służbach Ministerstwa Pracy

a. Wyspecjalizowani doradcy

b. Profesjonaliści z dyplomem uniwersyteckim, ze specjalizacją w zakresie poradnictwa zawodowego lub bez (którzy następnie zdobywają specjalizację w ramach kursów doskonalenia zawodowego organizowanych okresowo przez odpowiednią Dyrekcję ds. Poradnictwa Zawodowego).

W innych placówkach poradnictwa

Pracownicy innych służb mają wykształcenie w dziedzinie nauk społecznych (psycholodzy, racownicy socjalni, socjolodzy itp.), niekiedy z dodatkowym wykształceniem w zakresie poradnictwa zawodowego.


WSPÓŁPRACA MIĘDZY SZKOŁAMI, PRACODAWCAMI, RODZICAMI I INNYMI PODMIOTAMI

Rodzice i opiekunowie są zapraszani do szkół, gdzie otrzymują informacje o celach poradnictwa zawodowego, a także ulotki edukacyjne i zawodowe dla swoich dzieci. Poznają również możliwości kontynuowania przez swoje dzieci nauki w szkołach średnich oraz szanse edukacyjne i zawodowe, a także inne opcje po ukończeniu szkoły średniej. W ramach działań realizowanych przez szkoły i wprowadzania w życie poradnictwa zawodowego możliwa jest współpraca między szkołami i partnerami społecznymi oraz organizacjami na szczeblu lokalnym. Program rozwoju przedsiębiorczości kładzie szczególny nacisk na organizacje zrzeszające pracodawców. Działa od 6 lat na rzecz współpracy szkół z Federacją Greckich Przemysłowców (SEV) i Instytutem Edukacyjnym.

DOSTĘP DO INFORMACJI NA TEMAT PORADNICTWA ZAWODOWEGO

Strona internetowa Ploteus (www.ploteus.net) zapewnia dostęp do informacji na temat możliwości edukacyjnych i zawodowych na szczeblu krajowym i europejskim profesjonalistom, zajmującym się poradnictwem zawodowym, a także młodzieży, uczniom, studentom, osobom szukającym pracy itp.

Struktury poradnictwa zawodowego (KESYP, GRASEP, GRASY) są powiązane i komunikują się ze sobą przez sieć Nestor, która jest wewnętrznym intranetem, dającym pracownikom tych instytucji wyłączny dostęp do uporządkowanych archiwów informacyjnych, regularnie uaktualnianych na szczeblu centralnym. Również strona internetowa Instytutu Edukacyjnego (http://sep.pi-schools.gr) udostępnia wszystkim zainteresowanym najnowsze informacje na temat kształcenia w formacie elektronicznym.

Ta sama strona internetowa daje możliwość przeanalizowania przedmiotów nauczanych na różnych poziomach za pomocą wyszukiwania słów kluczowych, a także zapoznania się z monografiami o tematyce zawodowej, tworzonymi pod nadzorem Instytutu Edukacyjnego. Dzięki użytecznym łączom można uzyskać dostęp do pełnej listy struktur poradnictwa zawodowego, funkcjonujących na terenie całej Grecji.

Skierowana do uczniów, rodziców i nauczycieli strona internetowa Dyrekcji ds. Poradnictwa Zawodowego (SEPED) (http://seped.ypepth.sch.gr/) zawiera informacje na temat poradnictwa zawodowego w szkołach średnich, poradni zawodowych, ważnych przepisów prawnych dotyczących poradnictwa w szkołach średnich, a wreszcie programów realizowanych w ramach EPEAEK II.