Kształcenie jest obowiązkowe dla uczniów w wieku od 6 do 15 lat. Obejmuje 5-letnią szkołę podstawową (Primarschule) i pierwszy poziom szkoły średniej (Sekundarstufe I), trwający 3 lata w przypadku Gymnasium lub 4 lata w przypadku Oberschule i Realschule. w zależności od szkoły uczniowie kontynuują naukę w szkole średniej II stopnia (kształcenie ogólne w Gymnasium – Sekundarstufe II lub zawodowe w innych szkołach).
PODSTAWY PRAWNE I CELE KRAJOWE
Akty prawne:
- Ustawa o kształceniu zawodowym z 7 lipca 1976 r. (od 1 sierpnia 2008 r. obowiązuje wersja poprawiona) – www.gesetze.li/get_pdf.jsp?PDF=1976055.pdf
- Rozporządzenie o kształceniu zawodowym (wchodzi w życie 1 września 2008 r.)
Cele krajowe/bieżące debaty:
- Reforma szkół średnich planowana na początek roku szkolnego 2009/10 prawdopodobnie będzie miała też wpływ na poradnictwo zawodowe w edukacji obowiązkowej.
PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE
- Ministerstwo Edukacji (Regierung, Ressort Bildung)
- Urząd Szkoleń i Poradnictwa Zawodowego (Amt für Berufsbildung und Berufsberatung)
- Urząd Edukacji (Schulamt) dostarcza informacji i udziela porad osobom szukającym pracy, osobom ze specjalnymi potrzebami (niepełnosprawnym) i innym grupom, czasami we współpracy z władzami lokalnymi, szkołami lub ośrodkami uczenia się przez całe życie.
PORADNICTWO ZAWODOWE W PROGRAMIE NAUCZANIA
Wśród celów przedmiotu „umiejętności życiowe”, należącego do programu nauczania Sekundarstufe I, znajduje się między innymi przygotowanie uczniów do dokonania wyboru ścieżki kariery – rozwijające zdolności do oceny własnych potrzeb i umiejętności zgodnie z wymogami i specyfiką świata zawodowego. Uczniowie muszą umieć zaplanować swoją ścieżkę edukacyjną i zawodową. Przygotowanie do wyboru ścieżki kariery w ramach przedmiotu „umiejętności życiowe” odbywa się w VIII i IX klasie (uczniowie szkół średnich w wieku 14-15 lat). w tym okresie szkoły blisko współpracują z Ośrodkiem Poradnictwa Zawodowego.
Miejsce praktyk w strukturze programu nauczania
Do dziś praktyki nie zostały włączone do programu nauczania w kształceniu obowiązkowym. Po rewizji przepisów szkolnictwa, w związku z reformą szkół średnich (zobacz wyżej), praktyki w przyszłości będą się odbywały w IX klasie. W nieobowiązkowej X klasie (Freiwilliges 10. Schuljahr) praktyki są częścią programu nauczania przedmiotów „most do przyszłości” (Zukunftsbrücke) i „klasa pracująca” (Werkklasse). w ramach przedmiotu Zukunftsbrücke można spędzić 1 dzień w tygodniu (środę) na stażu w firmie. Przewidziane są 4 okresy praktyk, każdy trwający 7 tygodni. Przedmiot Werkklasse ma wymiar zdecydowanie praktyczny: przez 19 tygodni 2 dni w tygodniu poświęcane są na praktyki w firmach, a przez 22 tygodnie realizuje się projekty, podstawowe szkolenia i staże. Uczestniczą w nich uczniowie w wieku 16 -17 lat.
INNE RODZAJE DZIAŁAŃ I USŁUG PORADNICZYCH
Kontakty ze światem zawodowym
Praktyki (Schnupperlehren), trwające od 2 do 5 dni, są organizowane dla uczniów od VIII klasy, w wieku od 14 lat. Mają one na celu dostarczenie młodym ludziom obiektywnej i kompletnej wizji danego zawodu, a także możliwości praktykowania go w celu ułatwienia przyszłego wyboru kariery. Młodzież w wieku 14 lat i starsza może być zatrudniana na krótki okres. w czasie praktyk uczniowie pozostają pod nadzorem swojego nauczyciela.
Usługi poradnictwa w szkołach
W szkołach nie prowadzi się usług poradnictwa.
Usługi poradnictwa poza szkołą
Na szczeblu krajowym usługi poradnictwa zawodowego świadczone pod auspicjami Ministerstwa Edukacji są dostępne dla każdego, kto potrzebuje informacji i porad w kwestiach zawodowych. Służby te świadczą usługi poradnictwa i opieki psychologicznej uczniom objętym kształceniem obowiązkowym w zakresie wyboru ścieżki kariery oraz innych aspektów związanych z poradnictwem. Doradcy zajmujący się tymi usługami mogą działać w szkołach.
KWALIFIKACJE DORADCÓW
Doradcą zawodowym można zostać na kilka sposobów:
- studia uniwersyteckie w dziedzinie psychologii ze specjalizacją doradcy zawodowego.
- licencjat z psychologii, np. na Hochschule für Angewandte Psychologie w Zurychu, oraz specjalizacja (magister lub magister studiów zaawansowanych).
- licencjat w dziedzinie innej niż psychologia (edukacja, ekonomia itp.) oraz magister studiów zaawansowanych, np. na Hochschule für Angewandte Psychologie w Zurichu.
WSPÓŁPRACA MIĘDZY SZKOŁAMI, PRACODAWCAMI, RODZICAMI I INNYMI PODMIOTAMI
W procesie dokonywania wyboru ścieżki kariery istnieje nieformalna współpraca między szkołami, nauczycielami, rodzicami, pracodawcami i doradcami zawodowymi (np. poprzez dni/wieczory informacyjne itp.).
DOSTĘP DO INFORMACJI NA TEMAT PORADNICTWA ZAWODOWEGO
Urząd Szkolenia Zawodowego i Ośrodek Poradnictwa Zawodowego udzielają informacji przez biuletyny, poradnictwo indywidualne, dokumentację (katalogi dotyczące zawodów), imprezy informacyjne, dwudniowe seminaria na temat wyboru studiów i ścieżki kariery, stronę internetową itp.
Źródło: Poradnictwo zawodowe w kształceniu obowiązkowym w Europie
(Vocational Guidance Education in Full-Time Compulsory Education in Europe),
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2010.
|