Kształcenie jest obowiązkowe dla uczniów w wieku od 4 do 16 lat. Pierwsze 2 lata są poświęcone na edukację przedszkolną, kolejne 6 lat to szkoła podstawowa, a pozostałe 3 lata – edukacja na poziomie szkoły średniej i stopnia (lycée général lub technique). Przejście ze szkoły podstawowej do średniej odbywa się na podstawie rekomendacji. w ramach kształcenia ogólnego i technicznego na poziomie szkoły średniej uczniowie mogą wybierać między różnymi systemami, sekcjami i specjalizacjami.

PODSTAWY PRAWNE I CELE KRAJOWE

Różne instytucje i ich misje w Luksemburgu oprócz ram prawnych nie mają konkretnych przepisów regulujących strategię poradnictwa. Biorąc pod uwagę zalecenia analizy przeprowadzonej w kraju przez ekspertów OECD w czerwcu 2002 r., obecny rząd wprowadził zasadę współdziałania w zakresie poradnictwa edukacyjnego i poradnictwa zawodowego jako części poradnictwa przez całe życie.

Przepisy z 13 czerwca 2006 r., odnoszące się do reorganizacji ośrodków pomocy psychologicznej, określają 2 zadania misyjne:

• doradzanie ministrowi w sprawie inicjatyw, jakie należy podjąć, by zapewnić uczniom dostęp do informacji, poradnictwa zawodowego i edukacyjnego, zwłaszcza w zakresie pogłębiania relacji między światem zawodowym a szkolnictwem;
• koordynowanie kontaktów między instytucjami i organizacjami zewnętrznymi, które obowiązane są świadczyć usługi poradnictwa i dostarczać uczniom informacje.

Aby zrealizować te zamierzenia, powołano do życia dwie struktury – Krajową Komisję Informacji i Poradnictwa (pierwszy cel) oraz Komitet Koordynacji Informacji i Poradnictwa (drugi cel). W ramach najnowszych działań poradnictwa na poziomie europejskim (Europejska Sieć Poradnictwa przez Całe Życie) utworzono forum krajowe. Jego celem jest przygotowanie koncepcji nowoczesnego poradnictwa, opartego na indywidualnym rozwoju, a nie na selekcji, rozdzielaniu lub dopasowywaniu. Forum to przedstawi pierwszy raport w ostatnim kwartale 2008 r.

PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE

Poradnictwem edukacyjnym i zawodowym zajmują się 4 aktywne struktury.

Dwie z nich – Centrum Opieki Psychologicznej i Poradnictwa Edukacyjnego (CPOS) oraz Lokalna Akcja dla Młodzieży (ALJ) – podlegają Ministerstwu Edukacji Narodowej i Szkoleń Zawodowych, trzecia – Centrum Dokumentacji i Informacji o Szkolnictwie Wyższym (CEDIES) – Ministerstwu Kultury, Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych, a ostatnia – Służby Poradnictwa Zawodowego (OP) Urzędu Zatrudnienia – działa pod auspicjami Ministerstwa Pracy i Zatrudnienia. Instytucje te stale ściśle ze sobą współpracują, aby zapewnić odpowiedni poziom usług.

Działalność CPOS ze Służbami Poradnictwa Psychologicznego i Edukacyjnego (SPOS) i CEDIES skupia się na poradnictwie w szkołach i środowisku uniwersyteckim. Działania OP i ALJ nie ograniczają się do poradnictwa zawodowego bądź doradzania młodzieży w środowisku szkolnym, ale obejmują także porady i wsparcie dla osób niewykwalifikowanych i bezrobotnych.

W sektorze zatrudnienia najważniejszą rolę pełnią Agencje Urzędu Zatrudnienia i Służb Poradnictwa Zawodowego (ADEM-OP). Podejmują one działania na rzecz poradnictwa zawodowego skierowanego do dorosłych i osób ze specjalnymi potrzebami.

PORADNICTWO ZAWODOWE W PROGRAMIE NAUCZANIA

Poradnictwo zawodowe nie jest obowiązkowe. Jednak niektóre lycées (klasy VII-IX) wdrażają projekty pilotażowe, w których na poradnictwo zawodowe można przeznaczyć do dwóch godzin tygodniowo. w programie tym poradnictwo ukierunkowane jest na dostarczanie młodym ludziom narzędzi umożliwiających im odkrywanie środowiska, jego lepsze zrozumienie i nadanie znaczenia swojej edukacji. Jego celem bądź wyzwaniem jest pomoc młodym ludziom w nauczeniu się, jak odkryć własną ścieżkę – indywidualnie i grupowo – w ambiwalentnym, niepewnym i coraz bardziej skomplikowanym świecie. Odpowiedzialność za realizację programu ponoszą nauczyciele, wspierani przez szkolnych psychologów. Program wprowadza w życie zawodowe, opisuje sytuacje związane z pracą, daje wsparcie ze strony innych uczniów i umożliwia realizowanie celów osobistych.

INNE RODZAJE DZIAŁAŃ I USŁUG PORADNICZYCH

W ramach przygotowań do przyszłego wyboru ścieżki kariery, Służby Poradnictwa Psychologicznego i Edukacyjnego (SPOS) – we współpracy z innymi organizacjami zajmującymi się poradnictwem – organizują wiele działań dla młodzieży, uzależniając je od liczebności uczniów i założonego celu.

Miejsce praktyk w strukturze programu nauczania

Oprócz praktyk, będących częścią programu nauczania, proponuje się staże, wprowadzające do świata zawodowego młodych ludzi, którzy muszą wybrać plan szkolenia zawodowego. Po przygotowaniu w szkole szukają firmy, pozwalającej im na zaznajomienie się ze światem zawodowym. Staże mogą trwać do dwóch tygodni. w czasie stażu uczniowie pozostają w kontakcie z wyznaczoną osobą ze swojej szkoły (nauczyciel, instruktor itp.). Po zakończeniu stażu sporządzany jest raport. Praktyki mogą przybierać rozmaite formy – zgodnie z potrzebami różnych grup uczniów.

Usługi poradnictwa poza szkołą

Przygotowanie do wyboru przyszłej ścieżki kariery może odbywać się również poza szkołą. Działania te mogą być zaliczone do czasu nauki. Urząd Zatrudnienia i Służby Poradnictwa Zawodowego (ADEM-OP) dzięki poradnictwu pomagają młodym ludziom w formułowaniu planów dotyczących przyszłej kariery, a także w poszukiwaniu pracy. Doradcy pracujący w tych placówkach organizują sesje informacyjne lub kursy fakultatywne. Mogą mieć one formę indywidualnych rozmów, zajęć informacyjnych w Ośrodkach Informacji Zawodowej lub biurach OP bądź sesji informacyjnych w klasach. Lokalna Akcja dla Młodzieży zapewnia osobom przerywającym naukę w szkole indywidualne wsparcie. Jest ono świadczone przez wykwalifikowanych instruktorów i może przybierać różne formy, zwłaszcza poradnictwa indywidualnego, opracowania planu działań i szkolenia w technikach poszukiwania pracy. Jeśli chodzi o ten ostatni obszar pomocy, przy współpracy OP organizowane są także sesje w technikach. ALJ współpracuje z klasami w technikach, w których jest największa koncentracja najsłabszych uczniów. Ponieważ są oni najbardziej zagrożeni bezrobociem, podejmowane są działania prewencyjne.

KWALIFIKACJE DORADCÓW

W szkołach

Kadry Służb Poradnictwa Psychologicznego i Edukacyjnego (psychologowie, pracownicy socjalni i wykwalifikowani instruktorzy) muszą mieć ukończone studia wyższe w zakresie psychologii lub pedagogiki, nie ma natomiast szczegółowych wymagań co do poradnictwa lub doradztwa zawodowego. Nauczyciele, którzy współpracują w sferze poradnictwa, odbywają – w ramach szkoleń ustawicznych – kursy wprowadzające na ten temat.

W innych placówkach poradnictwa

Pracownicy Agencji Urzędu Zatrudnienia i Służb Poradnictwa Zawodowego (ADEM-OP) są z reguły rekrutowani zgodnie z wymaganiami stawianymi pracownikom państwowym i nie muszą mieć specjalnych kwalifikacji w zakresie poradnictwa zawodowego. Niektórzy jednak mają ukończone studia wyższe w dziedzinie pedagogiki lub socjologii. Pracownicy ALJ to wykwalifikowani instruktorzy, którzy odbyli specjalistyczne szkolenie instruktora/doradcy zawodowego w ramach podstawowego kształcenia lub uzyskali specjalizację w ramach kształcenia ustawicznego. ALJ zatrudnia też nauczycieli techników. Ogólnie doradcy zawodowi nie muszą mieć specjalnych kwalifikacji. Jednak kwestia ta powinna zostać zrewidowana w ramach wspomnianych wyżej regulacji prawnych.

WSPÓŁPRACA MIĘDZY SZKOŁAMI, PRACODAWCAMI, RODZICAMI I INNYMI PODMIOTAMI

Podejmuje się wysiłki nawiązania współpracy między szkołami, rodzicami, absolwentami itp., ale zależą one od indywidualnych inicjatyw. Na przykład pracodawcy i rodzice mogą włączyć się w te działania prezentując uczniom możliwości zawodowe. Odbywają się one w ramach różnych imprez lub w czasie przygotowań do wyboru ścieżki kariery.

DOSTĘP DO INFORMACJI NA TEMAT PORADNICTWA ZAWODOWEGO

Dostępne są informacje na temat ścieżek edukacyjnych i zawodowych publikowane przez instytucje państwowe w formie broszur, poradników i stron internetowych. Istnieją m.in. następujące publikacje: Co robić po ukończeniu IX klasy, Co robić po ukończeniu VI klasy oraz Kształcenie na wyższym poziomie średnim, a dla uczniów szkół średnich przygotowano Raporty o zawodach i Szkolnictwo wyższe w... Służby Poradnictwa Zawodowego dysponują bogatą dokumentacją na temat studiów wyższych i zawodów, w tym informacjami z niemieckiego Berufsinformationzentrum. Dostępna jest baza danych na temat zawodów (www.bif.lu) w języku niemieckim i francuskim sfinansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i wspierana przez związki zawodowe. Strona ta zawiera wyszukiwarkę, umożliwiającą selekcjonowanie szkoleń i dostępnych miejsc pracy według różnych kryteriów. Informacji dostarczają też związki zawodowe i Uniwersytet Luksemburski. Większość tych informacji jest dostępna w Internecie.